Yunus Taşlı 
Aptos ve Sui son derece hızlı (100.000 tps’nin üzerinde) ve ölçeklenebilir akıllı sözleşme platformlarıdır. Her ikisi de başlangıçta Meta’nın Diem projesi için geliştirilen Move dilini kullanıyor ve Diem yöneticilerini kurucuları arasında sayıyor. Teknoloji, performans, mevcut dApp’ler ve daha fazlası açısından nasıl karşılaştırdıklarını görelim.
Aptos Nedir?
Aptos , her ikisi de blockchain endüstrisinde kıdemli geliştirici ve mühendis olarak uzun yıllara dayanan deneyime sahip eski Meta çalışanları olan Mo Shaikh (CEO) ve Avery Ching (CTO) tarafından ortaklaşa kuruldu.
Aptos Labs olarak da bilinen Aptos’un arkasındaki ekip, etkileyici bir doktora, araştırmacı, mühendis, tasarımcı ve stratejist grubundan oluşur. Ayrıca, Aptos’taki ekip agresif bir şekilde genişliyor. Yakın zamanda birkaç eski Solana çalışanını, özellikle de Solana’nın eski Pazarlama Müdürü Austin Virts’i ekibe dahil ettiler.
Aptos, eski Diem blok zincirinin temel öğelerinin yanı sıra Meta tarafından bağımsız olarak geliştirilen Rust tabanlı bir programlama dili olan Move’u kullanır. Aptos, ağın paralel yürütme motorunu ( Block-STM ) kullanarak saniyede 130 binden fazla işlemi işleyebileceğini ve bunun kullanıcılar için daha düşük işlem maliyetleri anlamına geleceğini iddia ediyor.
Sui nedir?
Sui, Evan Cheng (CEO), Sam Blackshear (CTO), Adeniyi Abiodun (CPO) ve George Danezis (Baş Bilim Adamı) tarafından ortaklaşa kurulmuştur. Meta’nın gelişmiş blockchain araştırma ve geliştirme organizasyonunun eski kıdemli liderleriydiler.
Diem blok zincirinin programlama dili, yürütme motoru ve kriptografisi gibi en gelişmiş açık kaynak bileşenlerinden bazılarını oluşturmaktan sorumluydular.
Sui, yaratıcıların ve geliştiricilerin web3 kullanıcıları için deneyimler oluşturmasına izin vermek için tasarlanmış, merkezi olmayan, izinsiz bir L1 blok zinciridir. Aptos’a benzer şekilde, hisse kanıtı ağı yatay olarak ölçeklenecek ve verileri, işlemlerin paralel olarak yürütüleceği şekilde düzenleyecektir. Bu, hesaplama gücünü ve işlem maliyetlerini büyük ölçüde azaltır.
Hem Aptos hem de Sui, programlama dili olarak Move’u kullansalar da, sürümleri birbirinden farklıdır, çünkü altyapıları temel düzeyde belirgin bir şekilde çalışır.
Aptos ve Sui Karşılaştırması
Programlama dili
Hem Aptos hem de Sui, paralel yürütme için Rust tabanlı bir programlama dili olan Move’u kullanır, ancak Sui’nin farklı bir sürümü vardır.
Kısacası Move, blok zincirinde akıllı sözleşmelerin yanı sıra özel işlemler oluşturmak için kullanılan yürütülebilir bir bayt kodu dilidir. Diem’in Move on whitepaper’ına göre , iki ana dijital varlığa odaklanıyor: kıtlık ve erişim kontrolü. Kıtlık, varlık yaratımlarına sınırlamalar getirerek herhangi bir çifte harcamayı önlerken, erişim kontrolü mülkiyeti ve ayrıcalıkları yönetir.
Matematiksel doğrusal mantık kavramından alınan kaynak kullanımı nedeniyle Solidity gibi diğer programlama dillerinden farklıdır. Doğrusal mantıkta formüller, yalnızca bir kez kullanılabilecek temel kaynaklar olarak değerlendirilir. Taşı durumunda, “ bir kaynak asla kopyalanamaz veya dolaylı olarak atılamaz, yalnızca program depolama konumları arasında taşınabilir ”, dolayısıyla adları “Taşı”. Bu mekanizma, işlemlere komplikasyon eklemeden güvenliği en üst düzeye çıkarmak ve gaz ücretlerini azaltmak için tasarlanmıştır.
Aptos genellikle Diem’in teknik incelemesinin ders kitabı tasarımını takip eder. Öte yandan, Sui’nin Aptos’tan biraz farklı bir nesne modeli var. Depolama sistemi nesne merkezlidir , bu da adresler ve işlemler dahil olmak üzere blok zincirindeki çoğu şeyi görebileceğiniz anlamına gelir. Bunlar “nesneler” olarak temsil edilir.
Sui’nin Move sürümü, bir nesnenin ne zaman sahip olunduğunu, paylaşıldığını, değiştirilebilir veya değişmez olduğunu netleştirirken Aptos bunu yapmaz. Ayrıca, Sui’nin sahiplik API’si, blok zinciri tasarımını daha net gösterdiği için Aptos’unkinden daha temizdir.
Mimari
Hem Aptos hem de Sui , konsensüs mekanizması olarak hisse ispatı kullansalar da, bunun arkasındaki fikir birliği algoritması farklıdır.
Aptos, HotStuff konsensüs protokolünün bir türevi olan BlockSTM kullanarak bağımlılıkları dinamik olarak algılayarak ve yürütme görevlerini zamanlayarak paralelleştirmeyi kullanır .
Sui, Narwhal ve Tusk’u, yürütme katmanında paralelleştirme için kullanılan DAG tabanlı (yönlendirilmiş asiklik grafik) bir mempool olan konsensüs algoritması olarak uygular. Protokol eşzamansızdır, yani DoS (hizmet reddi) saldırılarına dayanabilir.
Güvenlik açısından, Sui’nin Aptos’a göre hafif bir üstünlüğü var.
Ölçeklenebilirlik
Ev doğrulayıcı durumu veya büyük ölçekli ademi merkeziyetçilik yerine, hem Aptos hem de Sui, Solana’ya benzer şekilde ağ kapasitesini en üst düzeye çıkararak ölçeklenebilirliği optimize etmeyi amaçlıyor. Bununla birlikte, darboğaz büyük olasılıkla ekosistemdeki devlet büyümesi olacaktır.
Devlet büyüme darboğazını ele almak için Aptos, heterojen doğrulayıcılara (sınırlı CPU ve depolama) öncelik verirken, Sui veri depolamayı verimli bir şekilde parçalamayı ve kaynaklarını yatay olarak ölçeklendirmeyi planlıyor.
Finansman
Aptos Labs, diğer birçok sermaye girişiminin yanı sıra FTX Ventures, Jump Crypto, a16z, Tiger Global, Multicoin Capital’den toplam 350 milyon dolar topladı. Şu anda Aptos Labs’ın 28 yatırımcısı var.
Sui, Eylül 2022’deki en son B Serisi finansman turunun ardından hızla yetişiyor. Sui’nin arkasındaki şirket olan Mysten Labs, bu turda 300 milyon ABD doları tutarında bir bağış topladı. Bu, Sui’yi, Seri A’dan 36 milyon $’ı ekledikten sonra şimdiye kadar 36 milyon $’lık bir birleşik artışa getiriyor. Sui ayrıca şu anda 2 milyar $’ın üzerinde bir değere sahip olduklarını belirtiyor.
Tek bakışta Aptos VS Sui
Kriterler: Aptos/Aptos Labs – Sui/Mysten Labs
Kurucular: Mo Shaikh, Avery Ching – Evan Cheng, Adeniyi Abiodun, Sam Blackshear, George Danezis
Toplanılan Yatırım Miktarı: $350M – $36M + $200M planlanan
Yatırımcılar:
Aptos
a16z, Multicoin, FTX Ventures, Jump Crypto, Tiger Capital, Katie Haun, Circle Ventures, Apollo, ParaFi Capital, Oak HC/FT, Franklin Templeton, Superskrypt, Griffin Gaming Partners
Sui
a16z, Redpoint, Coinbase Ventures, Scribble Ventures, Samsung NEXT, Electric Capital, NFX, Lightspeed Venture Partners
Akıllı Sözleşme: Move (original) – Sui Move
Mimari Fikir Birliği: BFT, parallel execution – DAG+BFT, parallel execution, basit işlemler için fikir birliği yok
TPS Kapasitesi: 160 bine kadar – potansiyel olarak sınırsız
Kesinleşme zamanı: 1 saniyeden az – 1 saniyeden az
Teşvik Edilmiş Test Ağı: Evet, 3. Etap 30 Ağustosta başlıyor – 26 Ağustos
Ana Ağ Başlatma Tarihi: 2022 Sonbaharı – İlan Edilecek
Testnet Cüzdanları: Pontem Wallet, Martian, Fewcha – Sui Wallet
Genel Değerlendirme
İki projenin arkasında da çok iddialı yatırımcıları, destekçileri görüyoruz. Projelerin böylesine yatırımcıların dikkatini cezbetmesi gelecekte güzel yerlere gelebileceği ihtimalini getiriyor akıllara. Şuan ki gözlemlerimize göre iki projede birbirinden iddialı, çalışkan ve heyecanlı. Rekabetin kaliteyi arttırdığını biliyor ve bu piyasada iyice deneyimleme imkanı buluyoruz.
Amaçları dışına çıkmadıkları, fonları kritik derecede hatalı kullanmadıkları müddetçe iki projeyide sık duyduğumuz projeler arasında görmek mümkün. Bu ve bunun gibi karşılaştırma makalelerinin gelmesi için bizlere destek olmayı ve yorumlarda bunu belirtmeyi ihmal etmeyin.
Konu ile ilgili yorumlarınızı bize yazabilirsiniz. Ayrıca, bu tarz bilgilendirici içeriklerin devamının gelmesini isterseniz, bizleri Telegram, Youtube ve Twitter kanallarımızdan takip edebilirsiniz.